<<    ទំព័រដើម     ទំនាក់ទំនងយើង      ប្រវត្តិសាស្រ្ត      កសិកម្ម     នាទីកំសាន្ត     វត្តទេពសន្យា     ព្រះពុទ្ធសាសនា    ​​​ វេយ្យាករណ៍ខ្មែរ   >>

. កម្ពុជា​សម័យ​មុន​អង្គរ
ទោះបី​ជា​ក្រុម​កូន​ចៅ​ព្រះគុណវរ្ម័ន​យក​ជ័យជំនះ​ កាន់​កាប់​ត្រួត្រា​នគរ​ហ្វូណន ឬ​នគរភ្នំ​បាន​ក៏​ដោយ ក៏​សង្គ្រាម​ផ្ទៃ​ក្នុង​រវាង​ខ្មែរ​នឹង​ខ្មែរ​មិន​ទាន់​បាន​ចប់​សព្វគ្រប់ មាន​សុខសន្តិភាព​ដែរ  ចម្បាំង​ អសន្តិសុខ និង​ចលាចល​នៅ​តែ​មាន​បន្ត​ជាប់​ជានិច្ច  ពីព្រោះ​នគរ​ដែល​ចំណុះ​ទាំង​ប៉ុន្មាន​ឆ្លៀត​ឱកាស​នេះ​ដើម្បី​រើ​បង្រះ​ប្រកាស​យក​ឯករាជ្យភាព​តែ​រៀងៗ​ខ្លួន  មាន​ដូចជា នគរ​កម្ពុជា ដែល​អ្នកដំណើរ​ចិន​បាន​ដាក់​ឈ្មោះ​ថា ចេនឡា ជាដើម  នគរ​កម្ពុជា ឬ​នគរ​ចេនឡា ប្រហែល​ជា​បាន​កកើត​នៅ​ក្នុង​សតវត្ស​ទី​៥ 
គេ​បាន​សន្និដ្ឋាន​ថា ព្រះរាជវង្ស​ដែល​សោយរាជ្យ​គ្រប់គ្រង​នគរ​កម្ពុជា ឬ​នគរ​ចេនឡា​មាន​ដើម​កំណើត​ចុះ​មក​ពី​ត្រកូល​ព្រាហ្មណ៍​នៅ​ប្រទេស​ឥណ្ឌា  ហើយ​ក្នុង​សម័យ​នោះ នគរ​ហ្វូណន​ក៏​មិន​ទាន់​មាន​លទ្ធភាព​ដណ្ដើម​យក​ទឹក​ដី​ចេនឡា​បញ្ចូល​ឲ្យ​ក្លាយ​ទៅ​ជា​នគរ​តែ​មួយ​ដែរ 
. នគរ​កម្ពុជា ឬ​ចេនឡា
. សិលាចារឹក​ជា​សក្ខីភាព
នគរ​កម្ពុជា ឬ​នគរ​ចេនឡា ជាទឹកដី​ដែល​ស្ថិត​នៅ​ខាង​ជើង​ ល្បាក់ខោន (នៅ​លើ​ដង​ទន្លេមេង្គ) ក្នុង​ភូមិភាគ បាសាក់ (គឺ​ស្រុក​ចម្ប៉ាសាក់) បច្ចុប្បន្ន​ប្រទេស​លាវ​ផ្នែក​ខាងត្បូង  ឯ​ព្រះរាជធានី​វិញ ដែល​ស្ថិត​ក្នុង​តំបន់​ដដែល​នេះ មាន​ឈ្មោះ ស្រេស្ថបុរៈ 
សិលាចារឹក​ជាច្រើន ដូចជា នៅ​ភូលោខោន ថ្មគ្រែ ជ្រោយអំពិល វាលកន្ទេល ដែល​មាន​ហូរហែ​តាម​ដង​ទន្លេមេគង្គ និង​នៅ​វត្តភូ ក្នុង​ខេត្ត​ចម្ប៉ាសាក់ ប្រទេស​លាវ ជា​សក្ខីភាព​អាច​បញ្ជាក់​អំពី​អតីតកាល និង​ព្រឹត្តិការណ៍​ដែល​កើត​មាន​នៅ​នគរ​ចេនឡា 
. ព្រះមហាក្សត្រ​ចេនឡា
ព្រះមហាក្សត្រ​នគរ​កម្ពុជា ឬ​នគរ​ចេនឡា ជា​ព្រះរាជវង្ស​បន្ត​ចុះ​មក​ពី ឥសីកម្ពុ​ស្វ័យ្យ៉ាភុវៈ និង​ព្រះនាង​ មេរា ដែល​មាន​ដើម​កំណើត​ចុះ​មក​ពី​ព្រះអាទិត្យ 
ក្នុង​សតវត្ស​ទី​៥ នគរ​ចេនឡា ត្រូវ​បាន​ព្រះមហាក្សត្រ​បី​អង្គ​មាន​មហិទ្ធិឫទ្ធិ​ខ្លាំង​ពូកែ ប្រកប​ដោយ​ធម៌ សោយរាជ្យ និង​គ្រប់គ្រង  ព្រះមហាក្សត្រ​ទី​១ ព្រះនាម​ព្រះស្រុត្តវរ្ម័ន  បន្ទាប់មក ព្រះរាជបុត្រ​ព្រះអង្គ​ឈ្មោះ ស្រេស្ថវរ្ម័ន បាន​ឡើង​ស្នង​រាជ្យ​ជាបន្ត  ព្រះមហាក្សត្រ​ទី​៣ គឺ ព្រះបាទ​វិរៈវរ្ម័ន  តាម​រយៈ​សិលាចារឹក​នៅ​វត្ត​ហ្លួងកៅ គេ​អាច​ដឹង​បាន​ថា នាពាក់​កណ្ដាល​សតវត្ស​ទី​៥ ព្រះមហាក្សត្រ​នគរ​កម្ពុជា ឬ​ចេនឡា បាន​ធ្វើ​សង្គ្រាម​វាយ​ប្រហារ​ពង្រីក​ទឹកដី យក​ជ័យ​ជំនះ​លើ​ចាម យក​បាន​ភូមិភាគ​តំបន់​ខាងជើង​ភ្នំដងរែក រហូត​ទៅ​ដល់​ខេត្ត​នគររាជសីមា និង​ភូមិភាគ​ខាងត្បូង​ល្បាក់ខោន 
នគរ​ចេនឡា​តែងតែ​យក​សួយសារអាករ​ទៅ​ថ្វាយ​ព្រះមហាក្សត្រ​នគរហ្វូណន នគរភ្នំ ជា​ប្រក្រតី  មិន​តែប៉ុណ្ណោះ ព្រះមហាក្សត្រ​ចេនឡា​បាន​ទាំង​ថ្វាយ​ព្រះរាជបុត្រី ព្រះនាម​កម្ពុជរាជា​លក្ស្មី ទៅ​ព្រះភវវរ្ម័ន ចៅប្រុស​ព្រះបាទ​រុទ្ទ្រវរ្ម័ន ទុក​ធ្វើ​ជា​មហេសី​ទៀត  ក្រោយ​ដែល​ព្រះបាទ​វិរៈវរ្ម័ន​ចូល​ទីវង្គត ព្រះភវវរ្ម័ន ត្រូវ​បាន​តែងតាំង​ឡើង​សោយរាជ្យ​នគរ​ចេនឡា ឬ​នគរ​កម្ពុជា 
ដោយ​សម្អាង​ថា ព្រះអង្គ​ត្រូវ​ជា​ចៅ​ព្រះមហាក្សត្រ ព្រះរុទ្ទ្រវរ្ម័ន ព្រះបាទ​ភវវរ្ម័ន​បាន​ប្រកាស​តាំង​ខ្លួន​ជា​ព្រះមហាក្សត្រ​នគរ​ហ្វូណន ឬ​នគរភ្នំ 
. ការ​បង្រួបបង្រួម​ទឹកដី​កម្ពុជា​ជាលើក​ដំបូង
. ព្រះបាទ​ភវវរ្ម័ន​ទី​១ (.ស​៥៥០៦០០?)
ដោយ​មាន​ប្អូនប្រុស​ឈ្មោះ​ ចិនត្រសេនា ជួយ​ជា​កម្លាំង​ផង ព្រះអង្គ​បាន​លើក​ទ័ព​ចេញ​ទៅ​ធ្វើ​ចម្បាំងបង្ក្រាប​ពួក​ព្រះរាជវង្ស​ព្រះគុណវរ្ម័ន​ដែល​បះបោរ​ប្រឆាំង​នឹង​ព្រះរាជ​អំណាច​ព្រះរុទ្ទ្រវរ្ម័ន  ក្រោម​ការ​វាយ​រុញ​ច្រានយ៉ាង​ខ្លាំងក្លា​អង់អាច​របស់​ព្រះអង្គ ព្រះរាជវង្ស​គុណវរ្ម័ន​បាន​ដក​ថយ​រត់​ចេញ​ពី​ព្រះរាជធានី​វ័យធបុរៈ ចុះ​ទៅ​ទិសខាងត្បូង តាំង​ទីក្រុង​នៅ អង្គរបូរី ក្នុង​ខេត្ត​តាកែវ​សព្វថ្ងៃ  អង្គរបូរី ជា​រាជធានី​ចុងក្រោយ​បង្អស់​របស់​នគរភ្នំ ក្នុង​សម័យ​ហ្វូណន 
ព្រឹត្តិការណ៍​ព្រះមហាក្សត្រ​ចេនឡា​លើក​ទ័ព​មក​វាយ​ប្រហារ​កាន់​កាប់​នគរ​ហ្វូណន​នេះ ត្រូវ​បាន​អ្នក​ប្រវត្តិវិទូ​ចាត់​ទុក​ជាព្រឹត្តិការណ៍​បង្រួបបង្រួម​ទឹកដី​ខ្មែរ​ដំបូង​បង្អស់​ក្នុង​ប្រវត្តិសាស្ត្រ  ម្យ៉ាងវិញទៀត ជោគជ័យ​របស់​ព្រះបាទ​ភវវរ្ម័ន​ក៏​បាន​មក​ដោយសារ​ព្រះអង្គ​មាន​ដើម​កំណើត​ ឈាមជ័រ​ជា​ចៅ​ព្រះបាទ​រុទ្ទ្រវរ្ម័ន ព្រះមហាក្សត្រ​នគរ​ហ្វូណន ឬ​នគរភ្នំ​ដែរ ដែល​ជា​កត្តា​ធំ​មួយ​ធ្វើ​ឲ្យ​នាម៉ឺន មេទ័ព និង​ប្រជារាស្ត្រ​នៅ​ហ្វូណន​គាំទ្រ​ទទួល​ស្គាល់​ព្រះអង្គ 
សិលាចារឹក​ខ្មែរ​នៅ​សម័យ​ព្រះបាទ​ភវវរ្ម័ន​ទី​១ ដែល​គេ​ចាត់​ទុក​ជា​ឯកសារ​ចាស់​ជាង​គេ​បំផុត​បាន​កត់​សម្គាល់​ថា «ព្រះអង្គ​ជា​ព្រះមហាក្សត្រ​ដ៏​ខ្លាំង​ពូកែ​អស្ចារ្យ ធំ​ខ្ពស់​សម្បើម​ដូច​ភ្នំ​ព្រះសុមេរុ យក​ជ័យជំនះ​ឈ្នះ​លើ​អស់​សត្រូវ​ទាំង​ក្នុង​ទាំង​ក្រៅ» ។ល។ និង​។ល។ ព្រះអង្គ​បាន​លាត​សន្ធឹង​ទឹកដី​ខ្មែរ​ទៅ​គ្រប់​ទិសទី វាយ​ដណ្ដើម​យក​បាន​ស្រុក​ចន្ទបុរី និង​ស្រុក​ភូមិភ្នំ ខ្ពង់រាប ព្នង​កួយ​ជង 
ប្រវត្តិ​បង្រួបបង្រួម​នគរ​ចេនឡា (ឬ​កម្ពុជា) និង​នគរ​ហ្វូណន (ឬ​នគរភ្នំ) ក្រោម​ស្នាដៃ​របស់​ព្រះបាទ​ភវវរ្ម័ន​ទី​១ អាច​ចាត់​ទុក​ជា​ការ​ចាប់​ផ្ដើម​ដំបូង​នៃ​ប្រវត្តិ​កម្ពុជា​បច្ចុប្បន្ន 
. ព្រះបាទ​មហិន្ទ្រវរ្ម័ន (. ៦០០៦១៥?)
នេះ​ជា​ព្រះនាម​ថ្មី​របស់​ព្រះចិត្រសេនា ប្អូន​ព្រះបាទ​ភវវរ្ម័ន ដែល​ទើប​តែ​ឡើង​សោយរាជ្យ​ជា​ព្រះមហាក្សត្រ​នគរ​កម្ពុជា​បន្ត​ពី​បង  ចំណែក​ឯ​ព្រះរាជបុត្រ​របស់​ព្រះភវវរ្ម័ន​មិន​បាន​ឡើង​សោយ​រាជ្យ​បន្ត​ពី​ឪពុកទេ  ឯកសារ​ចិន និង​សិលាចារឹក​ខ្មែរ​ផ្សេងៗ មិន​បាន​ពញ្ជាក់​អំពី​ហេតុផល​ទាំង​នេះ​ឡើយ 
សិលាចារឹក​នៅ​ភូលោខោន និង​អង្គជំនីក បាន​ត្រឹមតែ​រៀបរាប់​អធិប្បាយ​អំពី​រាជ្យ​ព្រះភវវរ្ម័ន និង​ព្រះអង្គ​​ចិត្រសេនា​មហិន្ទ្រវរ្ម័ន​តែ​ប៉ុណ្ណោះ  ដោយសារ​សិលាចារឹក​នេះ យើង​អាច​ដឹង​បាន​ថា ព្រះមហិន្ទ្រវរ្ម័ន​បាន​បន្ត​នយោបាយ​បង្រួបបង្រួម​ជាតិ​របស់​បង​ព្រះអង្គ  ព្រះបាទ​មហិន្ទ្រវរ្ម័ន​បាន​បង្ក្រាប​នគរ​តូច​ធំ​យក​មក​ដាក់​ជា​ចំណុះ ហើយ​លាត​សន្ធឹង​ទឹកដី​ខ្មែរ​ធំទូលាយ​ទៅ​គ្រប់​ទិសទី 
ក្នុង​ការ​គ្រប់គ្រង កសាង​ប្រទេស​ជាតិ ព្រះអង្គ​បាន​រក្សា​ទុក​មន្ត្រី​ធំ​ដ៏​ចំណាន​ពីរ​នាក់​របស់​ព្រះភវវរ្ម័ន ដែល​មាន​តម្រិះ​វិជ្ជា​ខ្ពង់ខ្ពស់​ មាន​ប្រាជ្ញា​ឈ្លាសវៃ ទៀងត្រង់ យុត្តិធម៌ ប្រកប​ទៅ​ដោយ​ធម៌ ហើយ​ដែល​ពូកែ​មាន​ប្រសិទ្ធភាព​ក្នុង​កិច្ចការ​ចាត់ចែង​នគរ  មន្ត្រី​ធំ​ទាំង​ពីរ​ត្រូវ​ជាបងប្អូន​ជីដូន​មួយ​បង្កើត ដោយសារ​ឪពុក និង​ឪពុក​ជា​បងប្អូន​បង្កើត  ម្នាក់​ឈ្មោះ​ធម្មទេវៈ ជាកូន​របស់​ព្រហ្មទ្ត ហើយ​ម្នាក់​ទៀត​ឈ្មោះ​សិង្ហទេវៈ ជា​កូន​របស់​ព្រហ្មសិង្ហៈ  បើ​យោល​ទៅ​តាម​ឈ្មោះ យើង​អាច​ស្មាន​បាន​ថា មន្ត្រី​ដ៏​ឧត្ដម​ទាំង​ពីរ​ស្ថិត​ក្នុង​វណ្ណៈ​ព្រាហ្មណ៍ 
មន្ត្រី​ធំ​ទាំង​ពីរ ធម្មទេវៈ និង​សិង្ហទេវៈ បាន​ធ្វើការ​បម្រើ​ព្រះបាទ​មហិន្ទ្រវរ្ម័ន និង​ជាតិ​បាន​ប្រកប​ទៅ​ដោយ​ជោគជ័យ គ្រប់ប្រការ ក្នុង​គ្រប់​មជ្ឈដ្ឋាន ដែល​ជា​កត្តា​នាំ​ឲ្យ​រាជ្យ​ព្រះមហាក្សត្រ និង​ជីវភាព​ប្រជានុរាស្ត្រ​ខ្មែរ​បាន​ស្គាល់​នូវ​សេចក្ដី​សុខ​ចម្រុងចម្រើន  គុណសម្បត្តិ​ធំធេង​របស់​មន្ត្រី​ទាំង​ពីរ​ត្រូវ​បាន​អ្នក​ប្រវត្តិវិទូ​ខ្មែរ​ឆ្លាក់​ចារ​ទុក​លើ​ថ្ម ថែរក្សា​ទុក​រហូត​មក​ដល់​សព្វថ្ងៃ  យើង​បាន​ដឹង​ទៀត​ថា មន្ត្រី​ទាំង​ពីរ​បាន​ទទួល​បេសកកម្ម​ពី​ព្រះមហាក្សត្រ​ទៅ ចរចារ​ស្វែង​រក​សន្តិភាព​ជាមួយ​នឹង​ស្ដេច​ចាម ដើម្បី​ជៀសវាង​កុំ​ឲ្យ​មាន​វិបត្តិ និង​ចម្បាំង​រាំងជល​រវាង​ប្រទេស​ទាំង​ពីរ​នៅ​តាម​ព្រំដែន​ទិស​ខាងកើត  បេសកកម្ម​នេះ​បាន​ទទួល​ជោគជ័យ ហើយ​នាំ​មក​នូវ​សេចក្ដី​សុខ​ក្សេមក្សាន្ត​ដល់​ប្រទេស​ជាតិ 
ព្រះមហាក្សត្រ​ខ្មែរ​ ព្រះបាទ​មហិន្ទ្រវរ្ម័ន បាន​ចូល​ទីវង្គត​ក្នុង​គ.ស​៦១៥  ព្រះរាជបុត្រ​ព្រះអង្គ​ព្រះនាម ឥសានសេនា (ឥសាន គឺ​ព្រះឥសូរ) បាន​ឡើង​សោយរាជ្យ​សម្បត្តិ​ជាបន្ទាប់ 
. ព្រះបាទ​ឥសានវរ្ម័ន​ទី​១ (.ស​៦១៥៦៣៥?)
គឺ​ជា​ព្រះនាម​ជា​ក្សត្រ​របស់​ព្រះ​ឥសានសេនា  ព្រះអង្គ​បាន​បន្ត​នយោបាយ​វាយ​ប្រហារ​បង្រួបបង្រួម​ទឹកដី​នគរ​ហ្វូណន ឬ​នគរភ្នំ​បញ្ចូល​មក​ក្នុង​នគរ​ចេនឡា ឲ្យ​មាន​តែ​នគរ​កម្ពុជា​តែ​មួយ  ក្នុង​គ.ស​៦៣០ ព្រះអង្គ​វាយ​ដណ្ដើម​យក​បាន​ទីក្រុង​អង្គរបូរី  ដូច្នេះ នយោបាយ​បង្រួបបង្រួម​ជាតិ​ដែល​ចាប់​ផ្ដើម​អនុវត្ត​ក្នុង​រជ្ជកាល​ព្រះបាទ​ភវវរ្ម័ន ត្រូវ​បាន​សម្រេច​ចប់​សព្វគ្រប់​ជា​ស្ថាបពរ​ក្នុង​រាជ្យ​របស់​ព្រះអង្គ 
ដោយសារ​មហិទ្ធិឫទ្ធិ​ខ្លាំង​ពូកែ​ពិត​ជា​អ្នក​ចម្បាំង ទើប​បាន​ជា​សិលា​ចារឹក​ខ្មែរ​នៅ​វត្ត​ចារក្រិត និង​ស្វាយច្នូ អួត​សរសើរ​ថា «ព្រះអង្គ​មាន​ឫទ្ធិ​ស្មើ​នឹង​ព្រះឥន្ទ្រ មាន​តេជៈបារមី​ស្មើ​នឹង​ព្រះ​ហរិ (ព្រះហរិ គឺ​ព្រះវិស្ណុ ឬ​ព្រះនរាយណ៍។ល។
ក្នុង​គ.ស​៦១៦ ប្រហែល​ជា​ក្នុង​ន័យ​រារាំង​បរទេស​កុំ​ឲ្យ​លូក​ដៃ​ចូល​ក្នុង​រឿង​ខ្មែរ ទើប​បាន​ជា​ព្រះអង្គ​បញ្ជូន​ព្រះតំណាង​ឲ្យ​ទៅ​គាល់​ស្ដេច​ចិន ដោយ​មាន​ទាំង​នាំ​យក​ទៅ​ថ្វាយ​នូវ​របស់​របរ​ដ៏​មាន​តម្លៃ​ជាច្រើន​ផង  ក្នុង​គ.ស​៦២៣ និង​៦២៨ ព្រះរាជ​តំណាង​ខ្មែរ​បាន​ទៅ​គាល់​ស្ដេច​ចិន​ពីរ​លើក​ទៀត  ប្រហែល​ជា​ក្នុង​ន័យ​ដដែល​នេះ​ដែរ ទើប​បាន​ជា​ព្រះអង្គ​សុខចិត្ត​រៀបការ​បុត្រី​ព្រះអង្គ​ព្រះនាម​ម្ចាស់ក្សត្រី​សុវណ្ណី ជាមួយ​នឹង​ចៅទួត​របស់​ព្រះមហាក្សត្រ​នគរ​ចម្ប៉ា  ថ្ងៃក្រោយ ព្រះនាង​ប្រសូត្រ​បាន​រាជបុត្រ​មួយ​ព្រះអង្គ​ដែល​ក្នុង​គ.ស​៦៥៣ បាន​ឡើង​សោយរាជ្យ​សម្បត្តិ​នៅ​នគរ​ចាម្ប៉ា  ព្រះនាម​ព្រះអង្គ​ជាក្សត្រ​គឺ វិក្រាន្ត  ព្រះអង្គ​មាន​សន្ដាន​ចិត្ត​ជ្រះថ្លា​នឹង​សាសនា ដោយ​បាន​កសាង​ និង​ជួយ​ឧបត្ថម្ភ​ជាច្រើន 
ព្រះបាទ​ឥសានវរ្ម័ន បាន​រើដូរ​ព្រះរាជធានី​ពី​វ័យធបុរៈ មក​គង់​នៅ​ឯ​ សម្បូណ៌ព្រៃគុក ក្នុង​ខេត្ត​កំពង់ធំ​បច្ចុប្បន្ន។ ពីព្រោះ​ព្រះអង្គ​យល់​ថា ទីក្រុង​ថ្មី​នេះ ដែល​មាន​ឈ្មោះ​ថា ឥសានបុរៈ ស្ថិត​នៅ​ចំកណ្ដាល​ប្រទេស និង​នគរ​ចំណុះ​ទាំងអស់  សក្ខីភាព​របស់​អ្នក​ដំណើរ​ចិន បាន​បញ្ជាក់​ឲ្យ​ដឹង​ថា ព្រះរាជធានី​ឥសានបុរៈ មាន​ផ្ទះ​ប្រមាណ​ជា​ពីរ​ម៉ឺន​ខ្នង 
ជាមួយគ្នា​នេះ​ដែរ តាម​រយៈ​ប្រាសាទ និង​សិលាចារឹក​ជំនាន់​រាជ្យ​របស់​ព្រះអង្គ​ដែល​មាន​សេសសល់​រហូត​មក​ដល់​សព្វថ្ងៃ គេ​អាច​ដឹង​ថា អរិយធម៌​ខ្មែរ​នៅ​សម័យ​នោះ បាន​រីកចម្រើន​លូនលឿន​ ថ្កុំថ្កើង ភ្លឺចិញ្ចែងចិញ្ចាច 
ក្នុង​រជ្ជកាល​ព្រះបាទ​ឥសានវរ្ម័ន ប្រាង្គ​ប្រាសាទ​នានា​ច្រើន​តែ​សង់​អំពី​ឥដ្ឋ ដោយ​មាន​ក្លោងទ្វារ​ធ្វើ​អំពី​ថ្ម ហើយ​មាន​កំពូល​ខ្ពស់​ទៅ​លើ  ចំណែក​អក្សរ​ដែល​គេ​សរសេរ​ចារ​នៅ​លើ​សិលចារឹក​វិញ បុព្វបុរស​ខ្មែរ​មិន​មែន​ត្រឹមតែ​ចារ​ជាភាសា​សំស្ក្រឹត​ទេ គេ​បាន​ទាំង​ចារ​ជា​ភាសា​ខ្មែរ​ទៀត 
ឯកសារ​សិលាចារឹក​ទាំង​នេះ បាន​រាប់រៀប​អធិប្បាយបញ្ជាក់​អំពី​ជំនឿ​របស់​ព្រះមហាក្សត្រ​ អ្នក​ដឹកនាំ និង​ប្រជារាស្ត្រ​ដែល​គោរពបូជា​ព្រហ្មញ្ញសាសនា តែ​ឲ្យ​តម្លៃ​ទៅ​លើ​ព្រះហរិហរៈ  ព្រះហរិហរៈ ជា​ព្រះបដិមា​មួយ​អង្គ​ដែល​មាន​ពាក់​កណ្ដាល​ជា​ព្រះវិស្ណុ និង​ពាក់​កណ្ដាល​ទៀត​ជា​ព្រះឥសូរ  ដូច្នេះ ព្រះបដិមា​តែ​មួយ​តំណាង​ព្រះវិស្ណុ​ផង ព្រះឥសូរ​ផង  ប៉ុន្តែ​ព្រះពុទ្ធសាសនា និង​ព្រហ្មញ្ញសាសនា រួម​រស់​នៅ​ជាប់​ជាមួយ​គ្នា​ដោយ​សុខសាន្ត គ្មាន​ការ​ប្រកាន់ ឬ​ប៉ះទង្គិច​គ្នា​​ឡើយ  នៅ​តាម​កន្លែង​គោរព​បូជា នៅ​តាម​សាលា ឬ​នៅ​ផ្ទះសំណាក់​តាម​ដង​ផ្លូវ​សម្រាប់​អ្នកដំណើរ គេ​ឃើញ​មាន​ព្រះពុទ្ធបដិមា និង​រូប​ព្រះអាទិទេព​ទាំងឡាយ​ក្នុង​ព្រហ្មញ្ញសាសនា​ដាក់​តាំង​លើ​ហ៊ឹង​លើ​អាសនៈ​ជាមួយ​គ្នា 
រី​ឯកសារ​ប្រវត្តិសាស្ត្រ​ចិន​ឈ្មោះ ស៊ូអឺយ (ជា​ឈ្មោះ​ព្រះរាជវង្ស​ស្ដេច​ចិន​ដែល​បាន​សោយរាជ្យ​ពី​គ.ស​៥៨៩ ទៅ​ដល់​គ.ស​៦១៨) ដែល​និពន្ធ​ចងក្រង​ដោយ​តំណាង​ប្រទេស​ចិន​នៅ​កម្ពុជា បាន​រៀបរាប់​អំពី​សវនាការ​ព្រះបាទ ឥសានវរ្ម័ន និង​ការ​រស់​នៅ​របស់​ប្រជានុរាស្ត្រ​ខ្មែរ​យ៉ាង​ច្បាស់លាស់​ដែល​យើង​អាច​ចាត់​ទុក​ជា​សក្ខីភាព​មួយ​យ៉ាងសំខាន  ឯកសារ​ដដែល​បាន​កត់ត្រា​ថា ប្រទេស​ខ្មែរ​តែងតែ​មាន​ចម្បាំង​ជា​ញឹកញាប់​ជាមួយនឹង​នគរ​ចម្ប៉ា (ប្រទេស​ចាម ក៏ដូចជា​ប្រទេស​ខ្មែរ​ដែរ មាន​នគរ​តូច​ធំ​ជាច្រើន ដែល​មាន​ស្ដេច​សោយរាជ្យ​ខុស​អំពី​គ្នា ជាពិសេស នគរ​ចាម​ដែល​ស្ថិត​នៅ​ជាប់​នឹង​សមុទ្ទ 
បន្ទាប់​ពី​ព្រះបាទ​ឥសានវរ្ម័ន​ចូល​ទីវង្កត​ក្នុង​គ.ស​៦៣៥ ប្រទេស​ខ្មែរ​បាន​ជួប​ប្រទះ​ចលាចល​ រំជើបរំជួល និង​អសន្តិសុខ​ពាសពេញ​នគរ 
. ព្រះបាទ​ភវវរ្ម័ន​ទី​២ (.ស​៦៣៩៦៥៥?)
ព្រះអង្គ​ជា​ព្រះមហាក្សត្រ​សោយរាជ្យ​បន្ទាប់​ពី​ព្រះបាទ​ឥសានវរ្ម័ន  ព្រអង្គ​បាន​បង្ក្រាប​ពួក​បះបោរ ហើយ​រៀបចំ​ទឹកដី​ឲ្យ​បាន​សន្តិសុខ ចម្រើន​រុងរឿង​ឡើង​វិញ  គេ​ពុំ​បាន​ស្គាល់​ប្រវត្តិ​ព្រះអង្គ​ដោយ​ច្បាស់លាស់ទេ ហើយ​គ​ក៏​មិន​អាច​ដឹង​អំពី​ខ្សែ​ស្រឡាយ​ព្រះអង្គ​ពិត​ប្រាកដ​ជាមួយ​នឹង​ព្រះមហាក្សត្រ​ព្រះភវវរ្ម័ន ឬ​ព្រះឥសានវរ្ម័ន​ដែរ  សិលាចារឹក​មួយ​នៅ​ ហាន់ជ័យ បាន​ត្រឹម​តែ​កត់​បញ្ជាក់​ថា ព្រះបាទ​ភវវរ្ម័ន​ទី​២ ព្រះអង្គ​គោរព​បូជា​ព្រហ្មញ្ញសាសនា​ផ្នែក​ព្រះឥសូរ  ព្រះអង្គ​បាន​កសាង​ប្រាសាទ​ជាច្រើន មាន​ដូចជា​នៅ​ ភ្នំបាយ៉ង់ ជាដើម 
រជ្ជកាល​ព្រះអង្គ បើ​តាម​អ្នកប្រវត្តិវិទូ​ខ្លះ ហាក់បី​ដូចជាខ្លី ហើយ​គេ​ក៏​ពុំ​បាន​ដឹង​ ពុំ​បាន​ស្គាល់​អំពី​អវសាន​រាជ្យ​ព្រះអង្គ​ដែរ 
. ព្រះបាទ​ជ័យវរ្ម័ន​ទី​១ (.ស​៦៥៥៦៨១)
ព្រះអង្គ​ជា​បុត្រ​ព្រះបាទ​ភវវរ្ម័ន​ទី​២  ព្រះអង្គ​បាន​ឡើង​ស្នងរាជ្យ​បន្ត​ពី​ឪពុក  ព្រះអង្គ​ត្រូវ​បាន​ប្រជានុរាស្ត្រ និង​មន្ត្រីសេនា​តូចធំ ចាត់​ទុក​ព្រះអង្គ​ជា​ក្សត្រ​មួយ​អង្គ​ដែល​ស្រឡាញ់​និយម​សន្តិភាព ហើយ​យក​ចិត្ត​ទុក​ដាក់​នឹង​កិច្ចការ​គ្រប់គ្រង​ការពារ​ប្រទេស​ជាតិ​ទឹកដី​ដែល​បុព្វ​បុរស​ខ្មែរ​ជំនាន់​មុន​បាន​បង្កបង្កើត​ទុក​មក​ជា​មរតក  សិលាចារឹក​កត់ត្រា​ថា ព្រះអង្គ​ឈ្លាសវៃ មាន​ភ្នែក​រាប់​រយពាន់​ អាច​មើល​ឃើញ​ទៅ​ឆ្ងាយ (សិលាចារឹក វត្តព្រៃវាល និង អង្គជំនីក

No comments:

Post a Comment